KAMUOYUNA DUYURULUR.. ALIŞVERİŞ POŞETLERİNİN ÜCRETLİ SATIŞI ÇÖZÜM MÜ? Bilindiği üzere, 1 Ocak 2019 tarihi itibariyle, Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği kapsamında, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, alışveriş poşetlerinin en az 25 kuruştan satılması uygulamasına başlanmıştır. Bu sayede çevre kirliliğinin bir nebze önüne geçilmesi planlanmış ve alışveriş esnasında, özellikle market alışverişlerinde fazla sayıda alınarak kontrolsüz şekilde kullanılan alışveriş poşetlerinin, atık olarak doğaya bırakılması dolaylı yoldan engellenmeye çalışılmıştır. Alışveriş poşetlerinin ücretli olması elbette ki tüketici için bir külfet olduğundan iktisatlı tüketim bir nebze sağlanmış ve pek çok kişinin alışveriş için bez torba kullanımıyla, naylon torba atıklarının oluşması belli oranda azaltılmıştır. Organik atıklar doğada birkaç haftada toprakta çözünmesine karşın naylon torba, pet şişe gibi plastik atıkların doğada çözünmesi 1000 yılı bulabilmektedir. Poşetlerin ücretlendirilmesi ile satış noktaları, özellikle ulusal market zincirleri kazanacak, milyonlarca liralık plastik poşet maliyetinden kurtulacaklar ve bununla beraber maliyeti 5 kuruştan az olan poşeti 10 kuruşa satarak kazancını artıracaktır. 25 kuruş olan poşet ücretinden geriye kalan 15 kuruş da geri dönüşüm için kaynak yaratılmak için vergi olarak ödenecektir. Poşetler ücretlendirildiğinde satış noktaları öncelikle ücretli sattığı poşetlerin daha kalın ve tüketici için tekrar kullanabilir nitelikte olmasını sağlamalıdır, ayrıca alternatif olarak rafya ve dokumasız kumaşlardan yapılan daha uzun ömürlü torbaları alternatif olarak sunmalıdır. Evlerde her gün kişi başı Bir kilogram kadar atık oluştuğu ve muhteviyatının organik atıklardan çok, plastik, kağıt, cam veya kompozit ambalaj atıklarından oluştuğu öngörülmektedir. Nihayetinde satın alınan her şeyin kendi ambalajı bulunmakta ve bu ambalaj sadece ürünü yol boyunca koruması için kullanılmaktadır. Evlerimizde bir market alışverişi sonrasında onlarca ambalaj atığı oluşmaktadır. Özellikle petrolden elde edilen HDPE (yüksek yoğunluklu polietilen) malzemeden üretilmiş sıvı deterjan ambalajları ve PET malzemeden üretilen içecek ambalajları, alışveriş poşetlerinin yanında çok yüksek ağırlıklara sahiptir ve bu atıklar maalesef ki yüksek oranda evsel atıklarla birlikte atılmaktadır. Kontrolsüzce doğaya terk edilen atıklar olduğu kadar, evlerde ayrıştırılmadan çöp kutularına atılan atıklar da çevre kirliliğinin sebeplerinden biridir. Bu sayede depolama alanları daha kısa sürede dolmakta ve sıfırdan ambalaj üretimi için doğal kaynaklar yok yere tüketilmektedir. Üstelik yeni ambalaj üretiminde, geri dönüşümle ambalaj eldesinden daha fazla enerji tüketimi söz konusudur. Bu yanlışın önüne geçilmesi için hâlihazırda yönetmelikler gereğince belediyelerin sorumluluğuna verilmiş olan ambalaj atıklarının ayrı toplanması prosedürünün, daha verimli hale getirilmesi ve halkın bilinçlenmesi için gerekli sosyal sorumluluk projelerinin yürütülmesi gerekmektedir. Elbette ki televizyonlarda yayınlanan Kamu Spotu reklamları ve uygulanmaya çalışılan Sıfır Atık projesiyle birtakım bilinçlendirme çalışmaları yürütülmekte ancak maalesef ki yetersiz kalmaktadır. Halkın bilinçlenmesi için okullarda çocuklara ve işyerlerinde de çalışanlara Çevre Kirliliği ve Atıkların Ayrıştırılması konularında düzenli eğitimler verilmeli ve çevre cezaları uygulamaya konulmalıdır. Bu sayede sokaklarda oluşturulan ambalaj atığı ayrı toplama noktalarının daha verimli kullanımı sağlanmış olacak ve bu toplama noktalarının arttırılmasıyla, insanların "yakınımızda toplama noktası yok" bahanelerinin önüne geçilmiş olacaktır. Geri dönüşüm uygulamaları için Avrupa`da yaygınlaşan, özelikle su ve gazlı içecek pet şişelerinde depozito uygulaması da kaynağında ayırma ve geri dönüşüm için tüketiciyi teşvik eden iyi örneklerdendir. Bu uygulamaya mümkün olduğunca yakın zamanda geçilmelidir. Plastik ambalaj ve poşetler petrol kaynaklı hammaddelerden üretilmekte ve petrol konusunda dışa bağımlı olan ülkemiz için daha da büyük sıkıntı yaratmaktadır. Daha temiz bir çevrede yaşamak herkesin hakkıdır ve çocuklarımıza daha temiz bir dünya bırakabilmenin yolu herkesin özverili davranmasından geçmektedir. Kamuoyuna saygılarımızla sunarız. F. Mehlika KOÇ TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Ege Bölge Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı |
Tweet
