TOPLUMSAL BİR SORUN HALİNE GELEN SAHTE VE KAÇAK İÇKİ ÜRETİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ Ülkemizde sahte içkiden ölümler ilk kez görülen bir vaka değildir. Yaşam şartları zorlaştığında insanlar ağırlaşan bu şartlar altında daha ucuz ve içeriği tam bilinmeyen ürünlere kolayca yönelebilmektedir. Geçtiğimiz yıl yaşanan vakalarda yüze yakın vatandaşımız sahte içkiden dolayı hayatını kaybetmiştir. Yaklaşan yılbaşı sebebiyle kötü niyetli kişiler piyasaya yine sahte içki sürerek çeşitli illerde yirmibeş civarında vatandaşımızın hayatını kaybetmesine neden olmuşlardır. Bu yüzden Kimya Mühendisleri Odası Ankara Şubesi olarak kamuoyunu bilgilendirme, halkın sağlığını koruma ve yetkilileri göreve çağırma adına bu basın açıklamasını yapmayı bir görev sayıyoruz. Alkolden alınan vergi oranı %75 tir yani 200 lira olan %45 alkollü içeceğin yaklaşık 150 lirası vergi olarak ödenmektedir. Toplum sağlığını korumanın ve gençleri kötü alışkanlıklardan uzaklaştırmanın yolu vergileri artırmak değildir. Alkollü içecek fiyatlarının vergiye bağlı yüksek olmasından dolayı merdivenaltı içki üretilen veya satılan yerlerden içki temin eden kişiler ölüme kadar giden ciddi sağlık sorunları yaşamaktadır. Bu sürecin ana sebebi içki yapımında etil alkol yerine ağırlıklı olarak daha ucuz olan metil alkol kullanılmasıdır. Oysa alkollü içecek yapımında sadece ve sadece etil alkol kullanılabilir Vergiler yükseldikçe insanlar standart dışı ve denetimden uzak ürünlere daha ucuz olduğu için kolayca ve düşünmeden yönelebilmektedir. Bu da ölümlere, kalıcı arızalara veya hastalıklara yol açmaktadır. Bu konuyu sadece alkol temelinde ele almamak da gerekir çünkü çok çeşitli alanlarda benzer şeyleri görmek mümkündür. Hepsinin altında yatan asıl neden gerçekte kullanılması gereken ürünlerin üretim girdi maliyetlerinin çok yüksek olması nedeniyle aslının yerine geçemeyek nitelikteki ürünlerin kullanılmasıdır. Bu durum vergi oranlarının yüksekliğinin yanı sıra girdi maliyetlerinin de yüksekliğinden kaynaklıdır. Keza metanol ve etanol içinde aynı durum sözkonusudur. Metanol yaklaşık 1/5 oranında Etanol`e göre daha ucuzdur. İşte bu fiyat farkı bilinçsiz üreticileri etanol yerine daha ucuz olan metanolü kullanmaya yöneltmektedir. Üretici kendince maliyeti düşürmektedir oysa bu yol tüketicileri ölüme, hastalıklara veya sakatlıklara itmektedir. Esasen gerçek üreticilerin nerelerden etil alkol temin edeceği yetkili bakanlık tarafından listelenip yayınlanmıştır, hangi firma ya da fabrikalar olduğu kolaylıkla bakanlık sitesinden görülebilmektedir. Sahte içki ve kaçak içki birbirinden farklı iki konudur. Var olan ürün üzerinden çeşitli katkılar veya değişiklikler yapılarak ya da asıl kullanılması gereken madde yerine daha ucuz ve standart dışı maddeler kullanılarak elde edilen ürün sahtedir. Marketlerde satılan ve dezenfektan olarak kullanılan etil alkol bazlı yüzey temizleyici sıvılara, içki aromaları karıştırmak suretiyle satılması veya metil alkole çeşitli içki aromaları ve boyalar karıştırılarak viski, votka, rakı gibi içkilerin tadına ve rengine benzetilerek satılması bunlara birer örnektir. Buna karşın izinsiz olarak kişinin kendi şartlarında şekerli meyvelerin fermantasyonu ve damıtılması sonucu elde ettiği ürün ise kaçaktır. Bu yöntem de en az sahte ürün kadar riskli ve tehlikelidir. Çünkü etil alkol üretimi uzmanlık isteyen bir prosestir bu yüzden devlet kontrolünde ve üretiminin kimya mühendisi, biyomühendis veya kimyager gözetiminde gerçekleştirilmesi gerekir. Aksi taktirde bu tarz vakaların son bulması veya en aza indirilmesi olanaklı olmayacaktır. Çünkü Etil Alkol`ün kaynama noktası 78.37 C, Metil Alkolün kaynama noktası 64.5 C dir. Birbirine çok yakındır ve ayrıştırılması zordur bunun için özel ekipman ve aparatlar gerekir bu yüzden uzman kişiler gözetiminde üretilmesi zorunludur. Yani Tarım ve Orman Bakanlığına, Tütün ve Alkol Dairesine takip ve izleme açısından büyük görevler düşmektedir. Emniyetin verilerine göre yakalanan sahte ve kaçak içki miktarları her geçen yıl artmaktadır. 2014 yılında 27,408 Litre iken 2018 yılında 1,413.04 Litredir. Turistlerin yoğun olduğu tatil bölgelerinde ve büyükşehirlerde yakalanan sahte ve kaçak içki miktarları ilk sırayı almaktadır. Bu konunun ülke turizmine, vergi gelirlerine olumsuz etkisi de ayrı bir tartışma konusudur. METİL ALKOL ZEHİRLENMESİNİN PANZEHİRİ ETİL ALKOLDÜR Etil alkol bulunan hastanelerde metil alkol zehirlenmeleri tedavi edilebilmektedir, burada tedavinin başarıya ulaşmasındaki etkenler alınan doz ve geçen süredir. Örneğin Metil Alkol 30-90 dakika arasında vücutta en yüksek noktaya çıkar süre uzadıkça ölüm riski artabilir. Bu müdahalenin bir tıp merkezinde ya da hastanede bir doktor kontrolünde ve ölçümlemeli şekilde uygulanması gerekmektedir çünkü kanda etil alkol miktarı 100-150 mg/dl yi geçmemelidir. Kısaca İnsani tüketim amaçlı kullanılması tehlikeli olan metil alkol toksik bir maddedir. 5-10 mililitresi dahi gözlerde kör olmaya veya ölümlere yol açabilmektedir. METİL ALKOL VE ETİL ALKOL ARASINDAKİ FARK NEDİR? Etil alkol üretim hammaddesi, insanın da normal şartlarda tüketebileceği fruktoz, sakkaroz gibi şeker içeren ve insanın tüketimine ve sindirimine uygun her tür tarımsal üründür. Hoş kokulu, yanıcı ve renksiz bir sıvıdır, çözücü olarak da kullanılır. Alkollü içeceklerin içerisine konulabilecek tek alkol çeşididir. Birçok bakteri ,fungi ve virüslere karşı etkili olduğu için antibakteriyal el dezenfektanında , antiseptik olarak tıbbi temizlikte kullanılır. Etil alkol içeren ürünleri tüketirken veya kullanırken aşırıya kaçmamak gerekir çünkü aşırı tüketilmesi sakat kalmalara ve ölümlere yol açabilir bunu da göz ardı etmemek gerekir. Metil alkol ise tam tersine üretim hammaddesi odun talaşı, kömür veya doğalgaz gibi petrol kaynaklı ve insanın tüketimine ve sindirimine uygun olmayan ürünlerden elde edilen kimyasal maddedir. Sadece endüstriyel amaçlı kullanılabilir. Sağlık açısından ikisi arasındaki en önemli fark etil alkol vücutta metabolize edilebilen bir maddedir, karaciğer tarafından işlenebilir su ve karbondioksit olarak atılabilir. Metil alkol ise metabolize olmaz ve karaciğer tarafından işlenemez, vücuda giren metil alkol formaldehit ve formik aside dönüşür. Zehirlemede etkili olan asıl formik asittir, formaldehit ise retinada birikir ödem ve körlüğe yol açar. Alınabilecek önlemlerin başlıcaları şöyle sıralanabilir; 1. Piyasada yakalanan sahte ve kaçak içki miktarının her geçen yıl artması ve yapılan testlerde bunların % 80 oranında sahte çıkması sonucu yapılan denetimler sıklaştırılmalı ve sahte içki üreticilerine ağır cezalar uygulanmalıdır. 2. Alkollü içeceklerdeki ÖTV-KDV gibi ağır vergiler azaltılmalıdır, Bu bağlamda Tarım ve Orman Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ortak bir çalışma yürütmelidir. Bu vergiler düşürülemiyorsa piyasaya güvenli Etil Alkol arzı yapılmalıdır. 3. Evsel kullanım için üretilen Etil Alkol denatüre (denatonyum benzoat ilavesi) edilmeden satışa sunulmalıdır. 4. Etil Alkolün e-ticaret şeklinde satışı yasalarla engellenmelidir. 5. Tüketiciyi bilinçlendirmek için çeşitli kanallarla etkili yayınlar yapılmalıdır. 6. Etil Alkol üreticilerinin üretim ve arz miktarları kayıt altına alınmalıdır, ithal edilenler izlenmelidir. 7. Tüketici alışveriş için kurumsal yapıda olan muhatap bulabileceği güvenilir ve bilinen yerleri tercih etmelidir. 8. Yaklaşan yılbaşı dolayısıyla piyasa denetimlerinin artırılması ve bu denetimi gerçekleştiren personelin yeterli, mevzuat konusunda eğitimli olması ve ülke genelinde daha etkin görev yapması acilen sağlanmalıdır. Kamuoyuna saygılarımızla duyururuz. 18.12.2021 Ali NAR TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Basın açıklamasının videosu TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Ankara Şubesi`ne ait resmi youtube kanalında paylaşılmış olup, izlemek için lütfen tıklayınız. |
Tweet
